Publisert 7. september 2020 kl. 23:13
Mange museum har vore spente på korleis koronakrisa ville påverke sommarsesongen. Som Forskerforum tidlegare har skrive, vart den store publikumsvinnaren Kistefos-museet på Jevnaker. Frå mai til slutten av juli hadde museet 90 000 gjester, medan talet for same perioden i fjor var 15 000.
– Ein av grunnane er at folk vil sjå det nye museumsbygget The Twist, som har fått mykje medieomtale. Dessutan gjer koronaen at folk held seg heime i Noreg, seier direktør Birgitte Espeland ved Kistefos-museet.
Men for mange vart det ein sommar med stor publikumssvikt. Ifølgje Museumsforbundet viser innrapporterte tal at publikumsbesøket i juni berre utgjorde 24 prosent av junibesøket i 2019. Museumsbesøket tok seg ein god del opp i juli, og denne månaden var besøket 69 prosent av juli i fjor (sjå faktaboks).
Generalsekretær Liv Ramskjær i Museumsforbundet seier fleire museum melder om stor nedgang.
– Men mange stader har nordmenn vore flinke til å gjeste dei lokale musea. Eitt eksempel er Midt-Troms Museum, som har dobla besøket.
For Kode kunstmuseer og komponisthjem i Bergen er publikumssvikten dramatisk. Museet hadde i juni og juli 20 000 besøkande, mot 80 000 i same perioden i fjor.
– Vi såg føre oss at besøkstalet ville bli 20 prosent av fjoråret, så dette er som forventa. Den økonomiske situasjonen, som frå før er kronisk dårleg, er sterkt forverra, seier museumsdirektør Petter Snare. I vår gjekk han hardt ut i media og fortalde at museet styrer mot konkurs. Museet måtte ha 30 millionar ekstra for å klare seg ut året.
Etter dette har museet fått krisestøtte både frå staten og Bergen kommune, til saman 27 millionar.
– Eg er veldig nøgd med dette og eg er glad for at kulturministeren har teke oss på alvor. Vi kjem til å klare oss, og vi har kalla tilbake alle permitterte. Men eg er svært uroa med tanke på neste år, seier han.
Også ved Henie Onstad Kunstsenter på Høvikodden var besøket lågare enn ein gjennomsnittleg sommarsesong. I juni hadde museet 2200 gjester mot 6900 same månad i 2019. I juli gjesta 4400 museet, medan publikumstalet for juli i fjor var 5200.
– Besøkstala ved Henie Onstad er sterkt avhengig av kva for utstillingar som blir vist, ettersom dei skiftar mange gonger i året. Det er difor ikkje så lett å bruke sesong som estimat for kva som er «normalt» og ikkje, seier kommunikasjons- og markedsdirektør Gunhild Varvin.
Ramskjær i Museumsforbundet trur mange museum vil kjenne på konsekvensane av koronasituasjonen i fleire år framover.
– Musea kjem nok til å merke det økonomisk både 2021 og utover i 2022, kanskje lenger. Særleg dei musea som har flest utanlandske besøk, vil bli hardast ramma også i dei komande åra, seier Ramskjær.
Ho trur fleire museum har fått såpass mykje hjelp frå krisepakkene at dei vil klare å kome seg gjennom krisa på eit vis.
– Men situasjonen kan bli verre om dette blir langvarig. Vi veit at musea i større eller mindre grad vil tape inntekter, og i tillegg opplever mange at sponsorane har sagt takk for seg.
Direktøren ved Kode trur norsk museumsliv og kulturliv vil få det svært vanskeleg i mange år framover.
– Ein tredjedel av inntektene ved Kode er eigeninntekter frå billettsal. Koronakrisa vil truleg vare i fleire år, og eg trur styresmaktene må tenke heilt nytt når det gjeld inntekter til musea. Vi kan ikkje drive med krisepakker i årevis, seier han.